Çocuklar vegan beslenebilir mi?

PilaR

Member
Geçtiğimiz günlerde, ABD’nin Florida eyaletinde, küçük yaşlarındaki oğlunun yetersiz beslenmeden kaynaklı vefatı niçiniyle “cinayetten” karar giyen vegan bayan, çıkarıldığı mahkemece ömür uzunluğu mahpus cezasına çarptırıldı. Dünya basınında da geniş yankı uyandıran bu haber çocukların vegan beslenmesi ile ilgili tartışmaları bir daha gündeme getirdi.

Peki vegan beslenme uzmanları bu mevzuda ne diyor? Kanunlar çocukların vegan beslenmesi konusunda hangi yükümlülükleri ortaya koyuyor?



Türkiye’nin birinci vegan diyetisyeni, Vegan Beslenme Uzmanı Kevser Başkara ve Avukat Salih Göktuğ Çolak’la konuştuk.

‘BİLİNÇSİZ VE İHMALKÂR BİR AİLE…’

Vegan Beslenme Uzmanı Kevser Başkara, ABD’de yaşanan olayı bilinçsizlik ve ihmâlkarlık olarak kıymetlendirerek şunları söylemiş oldu:

“Bu husus bilinçsizlik kaynaklı. Dünyada çocuğunu vegan ve şuurla besleyen bir hayli aile tanıdım; bu ebeveynlerin beslenme ayrıntıları ortalama bir ebeyevnden daha düzgün durumda.

Öncelikle, haberde bahsi geçen aile bilinçsiz ve ihmalkâr bir aile. Çocuğunu kâfi ve istikrarlı beslememiş. Bu yanlış. Bir ebeveyn, çocuğunu kâfi ve istikrarlı besleme sorumluluğunu taşımalıdır. İster vegan olsun ister olmasın.”

Başkara, “Marketlerdeki abur cuburların olduğu reyonları gezdiğimde şoka uğramıştım. Biz yetişkinlerin asla goremeyeceklerini görüyor çocuklar. örneğin bunu niye konuşmuyoruz?’ diyerek şunları belirtti:

“UNİCEF’in raporlarına bakılırsa 91 ülkede çocuklar yetersiz besleniyor. Dünya çapında 10 milyon çocuk kâfi ve istikrarlı beslenme besinlerine ulaşamıyor. Dünyada beş yaşın altında en az 13,6 milyon çocuk, bu yaş kümesindeki her 5 vefattan 1’i ile sonuçlanan çok zayıflıktan mustarip. Birleşmiş Milletler’in son raporu World Food Programme’a bakılırsa ise, Türkiye’de 5 yaş altı çocukların yüzde 6’sı kronik yetersiz beslenirken, akut yetersiz beslenen çocuk oranıysa yüzde 1,7.”

‘BİR ÇOCUK VEGAN BESLENMEDEN ÖLÜR’ DEMEK YANLIŞ, BİR ÇOCUK KÂFİ VE İSTİKRARLI BESLENMEDİĞİNDE ÖLÜR’

Başkara, ‘bir çocuk vegan beslenmeden ölür’ demenin yanlış olduğunu vurgulayarak ‘’Bir çocuk kâfi ve istikrarlı beslenmediğinde ölebilir, ailesinin bilinçsizliği niçiniyle ölebilir’’ dedi.

‘‘BİR ANNE İSTER VEGAN OLSUN İSTER OLMASIN BEBEĞİNİ 1,5 YIL EMZİRSİN’

Çocukların vegan yetiştirilmesi konusu tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de insanları ikiye böldü. Bu mevzuda beslenme uzmanları da farklı görüşlere sahip. Diğere, tartışmalarla ilgili olarak, “Bebeklerde vegan beslenme konusunda Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği (ESPGHAN) başta olmak üzere bir hayli kuruluş ‘diyet uzmanı nezaretinde yapın’ diyor.

Olaya bir de şuradan bakmalı: Türkiye’de yaklaşık 100 bin, dünyada 100 milyon vegan yaşıyor. Bu insanların kâfi ve istikrarlı beslenmesini bir daha biz beslenme ve diyet uzmanlarının planlaması gerekiyor. İnsanların tercihlerine öcü üzere bakmamalıyız. Onun yerine bu türlü yaşamayı seçmiş bireylerin kâfi ve istikrarlı beslenmesi için elimizden geleni yapmalıyız.

Tabii en değerli nokta şu: Husus o denli yanlış anlaşılmış durumdaki bireyler, vegan annelerin bebeklerini emzirmediklerini düşünebiliyor. bu biçimde bir şey mümkün değil. hiç bir vegan annenin bebeğini emzirmediğini görmedim, kaldı ki toplumun başka kısımlarına bakılırsa bebeklerini emzirmeye daha epeyce değer veriyorlar diyebilirim” dedi.

Biz beslenme ve diyet uzmanlarının bakılırsavi şahıslara kâfi ve istikrarlı beslenme konusunda yol göstermek. Medyada, bebeğini vegan besleyenler için ‘psikolojik meseleleri var’ üzere telaffuzlar gördüm, klinik psikolog ya da psikiyatr olmayan şahısların, bilhassa sıhhat profesyonellerinin bu tıp yorumlar yapmaları toplum sıhhati açısından sakıncalı” diyen Başkara şunları aktardı:

“Bizim sorumluluğumuz bebeklerin vegan beslenmesi ile ilgili çalışmaların artması gerektiğini ebeveyne aktarmak, sonrasındasında bebeğin kâfi ve istikrarlı beslenmesi için elimizden geleni yapmak. örneğin, Finlandiya bebeğini vegan beslemek isteyen aileler için kâfi ve istikrarlı beslenme rehberi yayımladı. Bunu eşitlik ismine yaptı.”

Kevser Başkara

‘MAALESEF SAĞLIKLI BESLENME PROTEİN ODAKLI GÖRÜLÜYOR’

Çocukların kendi tercihlerini yapamayacak yaşlarda vegan / vejeteryan ya da et yiyen formunda ayrılmasını kıymetlendiren Başkara, ‘’Bir ebeveyn bebeğine kendi pahalarını aktarmak ister. Hepimizin ailesi, kendi pahalarını bize aktardı. Vegan aileler de bunu yalnızca bir beslenme formu olarak görmediği için vegan hayatı pahalar bütünü olarak bebeğine aktarmak istiyor” dedi ve ekledi:

“Diğer yandan hayvansallardaki toplam 38 çeşit hormon, dünya antibiyotiklerinin yüzde 80’inin hayvanlar için kullanılması, antioksidanlarca yoksul olması, hiç posa içermemesi sorununun üzerinde durmak lazım.

Maalesef sağlıklı beslenme, protein odaklı görülüyor. halbuki sağlıklı beslenme bir bütündür. Bitki temelli besinlerde kâfi ve istikrarlı proteinler mevcuttur. Mevcut olmadığını gösteren bir çalışmaya ben rastlamadım. Değerli olan beslenme eğitimidir ve kâfi ve istikrarlı beslenmenin yollarını aramaktır. Siz çeşitli, kaliteli ve ölçüsünce beslendiğinizde, Tam Besinlerden Oluşan Bitki Temelli Beslenmenin (WFPB) sayısız yararını görürsünüz. Antioksidandan, posadan ve kolesterolden arındırılmış bir beslenme şuurla uygulandığında yarar sağlar.”

HAMİLELER VEGAN BESLENEBİLİR Mİ?

Hamile bayanların vegan beslenmesi konusunu da kıymetlendiren Başkara, “Gebelerin Tam Besinlerden Oluşan Bitki Temelli Beslenme Diyeti (WFPBD) ile beslenmesi magnezyum başta olmak üzere, protein, karbonhidrat ve yağ istikrarlı bir bitki temelli diyetle mümkün” diyerek kelamlarını şöyle tamamladı:

“Biz bebek ve hamile ya da hastalık teşhisi almış tüm danışanlarımızı tabip denetiminde tıbbi beslenme tedavisi uyguluyoruz. Bun işin şuuruna varmış sayısız hekim ile birlikte çalışma fırsatım oluyor, takipleri sonucunda uyguladığımız beslenme programının külfet yaratmadığını goren birden fazla tabip bu beslenme formunu hem kendi uygulamaya başlıyor tıpkı vakitte başka hastalara da önermeye başlıyorlar. Değerli olan beslenme eğitimidir.

Britanya Ulusal Sıhhat Hizmetleri (NHS), Amerikan Tarım Bakanlığı, Avustralya Ulusal Sıhhat ve Medikal Araştırmalar Kurulu, Kanada Diyetisyenleri, Amerikan Beslenme ve Diyetetik Akademisi, Britanya Beslenme Vakfı, Avustralya Diyetisyenler Derneği ve Mayo Clinic düzgün planlanmış vegan beslenmenin, hamilelik, emzirme, bebeklik ve çocukluk dahil ömrün her devrine uygun olduğunu belirten kuruluşlardan kimileri.

‘ABD YARGISININ VERMİŞ OLDUĞU KARARA ŞAŞIRMAMAK GEREK’

Anayasal bir hak olarak her insanın istediği biçimde beslenme hürriyetine sahip olduğuna dikkat çeken Av. Çolak, Türk Ceza Kanunu’nun 83.maddesine atıfta bulunarak, ABD’de meydana gelen olaydaki üzere çocuğun mevti ile neticelenirse, müebbet mahpus cezası ile karşı karşıya kalınabilecektir’’ dedi.

Av. Çolak, ABD’de yaşanan olayı şöyle kıymetlendirdi:

‘’Anne ve babanın velayet sorumluluğundan doğan birtakım mükellefiyetleri bulunmaktadır. Bu bağlamda anne yahut baba çocuğun sağlıklı gelişimi için çocuğun temel muhtaçlıklarını karşılamalıdır. Mahkemeler, idari makamlar ve yasama organları tarafınca yapılan bütün tasarruflarda da çocuğun üstün faydası öncelikli olarak göz önünde bulundurulur, bu hususu unutmamakta yarar var.

Küresel medyaya yansıyan olayda 18 aylık Ezra O’lear’ın sadece çiğ zerzevat ve meyvelerle beslendiğini 7.7 kilogram yükünde olduğu ve 8 aylık bir çocuk anatomisinde bulunduğunu öğrendik. Fakat burada sorun annenin vegan olması değil çocuğa sert bir diyet uygulanmasıdır. Olaya ait tanzim edilen isimli tıp raporunda bebeğe uygulanan beslenme şekli ile bebeğin mevti içinde illiyet bağının bulunduğu, bebeğin ölmedilk evvel son bir hafta boyunca beslenemediği belirtilmiştir. Hal bu biçimde olunca bebeğin ömrünü korumak ve gözetmekle yükümlü olan anne yahut babaya ABD yargısının vermiş olduğu karara şaşırmamak gerek’’

‘HERKES İSTEDİĞİ HALDE BESLENME HÜRRİYETİNE SAHİPTİR’

Türkiye’de vegan çocuk yetiştirmek konusunda maddelerin nasıl işlediğine ait sorularımızı yanıtlayan Av. Salih Göktuğ Çolak, ‘’Çocuğun vegan olarak yetiştirilmesinde evvela çocuk kavramını ve türel statüsünü anlamak gerek. Erken reşit olma durumu hariç on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır ve çocuğun hukuken gerekli akli melekelere ve iradeye sahip olmadığı kabul edilir.

Vegan beslenme hakkına ait hukukumuzda direkt bir düzenleme bulunmamakla birlikte reşit bir kişinin vegan beslenmesinde elbette ki hukuken bir mahzur yoktur. Lakin tıpkı vakitte ebeveynlerin çocuğun sıhhatini olumsuz etkileyecek yetersiz bir beslenme formunu çocuğa tatbik etmesi mümkün değildir. Anne ve babanın otoritesinin çocuğun bakımı, sıhhati, güvenliği ve eğitiminden diğer bir maksadı olamaz. Anne ve baba her şeydilk evvel çocuğun yüksek faydasını ve sıhhatini gözeterek hareket edebilir’’ dedi.

Salih Göktuğ Çolak

‘ÇOCUĞUN SIHHATİNİ, FİZİKÎ VE PSİKOSOSYAL GELİŞİMİNİ OLUMSUZ ETKİLEYEN TÜM DAVRANIŞLAR ÇOCUK İSTİSMARIDIR’

Çolak, ‘’Çocuğun beslenmesinden dolayı sıhhatinde bir ziyan meydana geldiğini kabul edersek durumu çocuk istismarı olarak kıymetlendirmek mümkün olacaktır. Gerçekten; çocuğun sıhhatini, fizikî ve psikososyal gelişmenini olumsuz etkileyen, bir yetişkin tarafınca bilerek ya da bilmeyerek uygulanan tüm davranışlar, makûs muameleler çocuğun istismarı olarak değerlendirilir’’ tabirlerini kullandı.

‘MÜEBBET MAHPUS CEZASI İLE KARŞI KARŞIYA KALINABİLİR’

Çolak kelamlarını şöyle tamamladı: ‘’Çocuk istismarı, sonucuna bakılırsa ülkemizde de birfazlaca yaptırım ile cezalandırılabilir. ABD’de meydana gelen hadisedeki üzere çocuğun mevti ile neticelenirse, hayatını korumakla yükümlü bulunan kişi tarafınca taammüden öldürme cürmünün ihmalle işlenmesinden (Türk Ceza Kanunu unsur 83) kelam edilebilecek, müebbet mahpus cezası ile karşı karşıya kalınabilecektir.’’

Okumaya devam et...
 
Üst